Il existe en Espéranto, deux participes futurs qui n'ont d'analogues que dans bien peu de langues et qui sont très utiles.
Ex : Ŝuldo pagota : dette à payer (dette devant être payée) ; mono ricevota : argent à recevoir (argent devant être reçu) ; la pagonta kaso : la caisse qui doit payer (la caisse qui paiera).
Avec ces participes, en substituant o à la finale a, on obtient des noms :
Ex. La Savonto : le Messie (celui qui sauvera) ; la juĝoto : le prévenu (celui qui sera jugé).
Collections.
aro indique une collection d'objets, d'animaux, de personnes.
Ex. Vagono : wagon , vagonaro : train (collection de wagons) ; vorto : mot , vortaro : dictionnaire.
Unité, parcelle.
ero au contraire indique une parcelle, un élément.
Ex. Fajro : feu , fajrero : étincelle (parcelle de feu) ; sablo : sable , sablero : grain de sable.
Qualité
eco à la fin d'un mot exprime une qualité (abstraite).
Ex. bona : bon , boneco : la bonté ; viro : mâle , vireco : virilité ; vera : vrai , vereco : véracité
Concret.
aĵo au contraire indique un objet (concret) fait de telle ou telle matière, de telle ou telle manière.
Ex. alta : haut , altaĵo : une hauteur ; sukero : sucre , sukeraĵo : sucrerie (objet en sucre)
Instrument
ilo est un suffixe qui indique les instruments.
Ex. tranĉi : trancher , tranĉilo : couteau ; falĉi : faucher , falĉilo : faulx.
Dissémination.
dis placé devant un mot indique la dissémination, la distribution.
Ex. semi : semer , dissemi : disséminer ; doni : doner , disdoni : distribuer.
Doctrine, système
ism ce suffixe indique une doctrine, un système.
Ex. budismo : boudhisme, platonismo : platonisme, kapitalismo : capitalisme.
Indéterminé
um indique un rapport quelconque avec la racine, il est à sens indeterminé.
Ex. mano : main , manumo : manchette, poignet de chemise ; cerbo : cerveau , cerbumi : se creuser la tête faire travailler son cerveau).
Exercice 14.
Traduire les mots : Vous pouvez chercher la racines (parties en caractères gras) dans le Dictionnaire
mode 2 ou 3
beleco, alteco, grandeco, ŝiparo, militistaro, arbaro, hakilo, muzikilo, polvero, okulumi, marksismo, disvastigi, mastrumi, barilo, glaciaĵo, frandaĵo, ofteco, ofta, malofta, malofteco, maloftaĵo, pluvero, homaro, registo, registaro, manĝilo, manĝilaro, skoltismo, kuirilo, palpebrumi, kuirilaro.
Version.
Dictionnaire mode n° 2
La leganto kiu zorge studis tiun kurson, estas certe konvinkita pri la rimarkindaj ecoj de Esperanto. La ĉefaj ecoj estas : la gramatika simpleco, la granda reguleco, la bonsoneco, kaj la perfekta internacieco de la vortaro.
La gramatiko konsistas el kelkaj reguloj senesceptaj, rapide lerneblaj, ĉiam memoreblaj kaj facile uzeblaj.
La vortaro enhavas multajn vortojn internaciajn, konatajn de ĉiuj popoloj eŭropaj. Se oni malfermas vortaron esperantan-anglan, esperantan-germanan, esperantan-hispanan k.t.p.(kaj tiel plu : etc.), oni, kun granda miro, konstatas ke preskaŭ ĉiuj fundamentaj vortoj de la lingvo Esperanto apartenas al la angla, germana, aŭ hispana lingvoj.
Plie la parolebleco estas ne nur facila por ĉiuj popoloj, sed ankaŭ multaj eksperimentoj pruvis, ke diverslandanoj lernintaj la lingvon sen instruisto, en libroj, tamen ĝin parolas sammaniere.Tiu miraklo venas de tio, ke la ortografio estas absolute fonetika, kaj ke ĉiuj sonoj de la lingvo estas facile elparoleblaj por ĉiuj popoloj , ĉar la aŭtoro de la lingvo evitis la sonojn malfacilajn, kiel la franca sono u.
Kara leginto kiu havis la paciencon studi tiun tutan kurson, mi estas certa, ke vi estas konvinkita. Vi konas nun la unuaj principoj de tiu lingvo kaj sen granda peno vi povus fariĝi tre lerta Esperantisto. Vi scias jam multon, sed tamen vi ne scias ĉion, kaj ni tre konsilas al vi viziti la ret-adresojn kies liston vi trovos ĉe la rubriko ligoj de la frontpaĝo de tiu kurso. Vi trovos tie multajn eblecojn por perfektiĝi kaj ekzerci la konojn ĉi-tie akiritaj.
